130 lat temu, 5 czerwca 1894 roku we Lwowie odbyła się Powszechna Wystawa Krajowa, w ramach której po raz pierwszy udostępniono zwiedzającym „Panoramę Racławicką”. Zorganizowana w setną rocznicę insurekcji kościuszkowskiej wystawa była największym przedsięwzięciem gospodarczym i kulturalnym okresu rozbiorowego. Ekspozycja była nie tylko przeglądem dorobku gospodarczego Galicji, ale przede wszystkim ponadzaborową prezentacją narodowej kultury i sztuki, „[…] wielką manifestacją jedności i żywotności narodu polskiego”. Wystawę przygotowywano dwa lata. Na obszarze około 46 hektarów – w obrębie Wzgórza Stryjskiego – wzniesiono 129 rozmaitych budowli, wśród których były m.in.: pałac sztuki, sala koncertowa, stadion, hala maszyn, stajnie, cieplarnie, restauracje, kawiarnie.
Zob.
Beata Stragierowicz, „Powszechna Wystawa Krajowa 1894 roku – wielkie dni Lwowa,
Galicji i Polski”,
https://mnwr.pl/intrygujace-powszechna-wystawa-krajowa-1894-roku-wielkie-dni-lwowa-galicji-i-polski/
Medalion pamiątkowy awers i rewers
Na wystawę tę William Heerlein Lindley przygotowali się jak przystało na tak znanych inżynierów. Specjalnie otwarty na tę okazję pawilon mieścił wystawę planów i modeli, obok niego zaś znalazł się „Wzór budowli przedstawiający kanał spławny z przyrządem przepłukującym i przyporami”. Opracował także publikację w języku polskim przystępnie popularyzującą pięćdziesiąt lat doświadczenia w zakresie projektowania i realizacji przez nich miejskich robót kanalizacyjnych i wodociągowych. Katalog wystawowy zawierał 138 pozycji, z których numery od 42 do 93 dotyczyły Warszawy. Za najważniejsze dla swoich dokonań Lindleyowie uznawali prace nad wodociągami i kanalizacją w Hamburgu, Frankfurcie nad Menem, w Warszawie, w Elberfeld, Mannheim oraz w Hanau. Katalog zawierał też czterojęzyczne objaśnienie „do typowej budowy kanału spławnego”, wykonanych w Hamburgu w 1842 roku, we Frankfurcie w 1865 roku i Warszawie w 1882 roku.
Fragment opisu eksponatu
Zob. R. Żelichowski, Lindleyowie. Dzieje inżynierskiego rodu, Societas Lindleiana, Warszawa 219, t. II, s. 231
Kanały Lindleya, wzór 1843
W dniu 22 kwietnia w Blackheath (London Borough of Greenwich) odsłoniliśmy tablicę pamiątkową ufundowaną przez English Heritage Blue Plaques, poświęconą Williamowi Lindleyowi i jego najstarszemu synowi, Williamowi Heerleinowi.
W ten sposób uwieńczony został wieloletni proces zabiegania o wpisanie do Panteonu zasłużonych dla Imperium Brytyjskiego dwóch inżynierów rodem z hrabstwa Yorkshire, pionierów higieny, których większość życia upłynęła na pracach w trzech imperiach – Austro-Węgierskim, Niemieckim i Rosyjskim.
William Lindley i William Heerlein Lindley wiele lat poświęcili na projektowanie i budowę wodociągów i kanalizacji w miastach Królestwa Polskiego. Poza Warszawą to także Modlin, Radom i Łódź (w tym dwóch ostatnich przypadkach wodociągi w Łodzi według projektu W.H. Lindleya zostały wybudowane po I wojnie światowej, Radom zaś otrzymał piękny ale niezrealizowany projekt). Warszawa doczekała się ponadto doskonałego pomiaru miasta i planu a Włocławek częściowej kanalizacji.
Na fotografii mówcy zaproszeni przez prezesa Societas Lindleiana R. Żelichowskiego do wygłoszenia przemówień:
Mike Chrimes z Instytucji Inżynierii Cywilnej (Londyn), dr Ortwin Pelc z Muzeum Historycznego (Hamburg), William V (Bill) Lindley (Londyn) i prezes Societas Lindleiana (Warszawa).
Szerzej na ten temat napiszemy, gdy otrzymamy fotografie wykonane przez uczestników uroczystości.
W październiku 2016 roku, z okazji 130-lecia
wodociągu Samary, przed głównym wejściem do przedsiębiorstwa SKS-Samara Sp. zoo
(Systemy komunalne w Samarze) otwarto Aleję Sław, w której
umieszczono nazwiska wybitnych przedstawicieli miejskiej branży
wodno-kanalizacyjnej.
Każdego roku Aleja Gwiazd jest uzupełniana nowymi nazwiskami. Rolę "gwiazd" odgrywają płyty z szarego eleganckiego lokalnego kamienia.
W 2016 roku w Alei Gwiazd uwieczniono nazwiska założycieli miejskiej sieci
wodociągowo-kanalizacyjnej: Williama H. Lindleya. Petera Alabina, Nikolaja Zimina oraz Alfreda von Vacano.
William Heerlein Lindley jest autorem projektu pierwszej kanalizacji Samary.
W 1906 roku Magistrat (Duma) Samary podjął decyzję o budowie kanalizacji w tym mieście według projektu W.H. Lindleya. Główne części kanalizacji zachowały się do dziś. W 2019 roku minęło 110 lat od tego wydarzenia.
Na płycie brakuje litery „H”, skrótu od Heerlein, członu jego nazwiska (według brytyjskiej tradycji nazwiska matki). Zwróciliśmy się z prośba o jego uzupełnienie. Może nasi Rosyjscy przyjaciele wprowadzą tę niezbędną korektę
Peter Alabin (1824-1896) od 1884 do
1891 pełnił funkcję burmistrza i na tym stanowisku w dużej mierze przyczynił
się do otwarcia pierwszego wodociągu w Samarze w 1886 roku.
Odsłonięcie pierwszych "gwiazd" w Alei Sław
Alfred Josef Marie Ritter von Wellho Vacano
(Альфред фон-Вакано) (1846-1929), poddany austriacki, przedsiębiorca,
filantrop, właściciel browaru w Samarze. Inicjator i sponsor budowy pierwszej kanalizacji w
Samarze. W 1909 roku oddano do użytku sfinansowaną przez niego próbną
kanalizację o długości 4,2 km.
Nikolay Zimin jest autorem projektu pierwszego wodociągu w Samarze.
Widok ogólny na pierwsze "gwiazdy"
W latach 2017-2019 Aleja Sław wzbogaciła się o kolejne cztery tablice.
***
Fotografie zawdzięczam dyrektorowi generalnemu SKS-Samara Vladimirowi Biryukovowi (Главного управляющего директора ООО "Самарские коммунальные системы" Бирюкова Владимира) oraz Marii A. Almazovej, kierownikowi działu PR SKS (Мария Александровна Алмазова, начальник отдела по связям с общественностью ООО), za co bardzo dziękuję .
W 1960 roku, a więc
sześćdziesiąt lat temu, Koksownia Kattwyk przygotowała specjalny medal
poświęcony pamięci Williama Lindleya. Na awersie znajduje się biust Williama
Lindleya z napisem:
HAMBURGERGAS (Hamburgski gaz, w górnej części) oraz WILLIAM LINDLEY, ERBAUER DES ERSTEN HAMBURGER
GASWERKS (W. Lindely, budowniczy pierwszej gazowni Hamburga, w dolnej:). Na rewersie umieszczono duży napis: HGW KOKEREI KATTWYK
1960 (Koksownia w Kattwyk, 1960).
Zbiory: Societas Lindleiana
Upamiętnienie dotyczyło otwarcia nowej koksowni w przemysłowej dzielnicy Hamburga otwartej w 1960 roku. Nowa koksownia istniała krótko. Wygaszona w 1981 roku, zburzona został w rok później.
W sierpnia 1844 roku nastąpiła uroczystość wmurowania kamienia węgielnego pod budowę pierwszej koksowni do produkcji gazu w Grasbrook. W rok później nadszedł czas: pierwsze publiczne latarnie gazowe do oświetlenia głównych ulice Hamburga gazem uzyskiwanym z węgla. Jesienią 1845 roku nastąpiła tak duża powódź, że nowa gazowa nie nadawała się do użytku. Potrzebny był nowy budynek. „Przejął go angielski inżynier William Lindley, który był również odpowiedzialny za budowę nowoczesnego zaopatrzenia w wodę w Hamburgu. Latarnie gazowe spłonęły ponownie pod koniec 1846 roku: w liczbie 2020. Jasność ulic sprawiła, że gazownia stała się tak popularna, że jej wizerunek zdobił rewersy kart do gry” – pisze Sasha Disko-Schmidt w tekście Gasversorgung für die moderne Stadt (Zaopatrzenie w gaz nowoczesnego miasta).
Zob. https://geschichtsbuch.hamburg.de/epochen/industrialisierung/gasversorgung-fuer-die-moderne-stadt/
Kattwyk wraz z Altoną znalazł się w obrębie Hamburga w 1937 roku. Obecnie z nawą tą wiąże się niezwykły most zwodzony Kattwykbrücke przerzucony nad południową Łabą, dla ruchu kolejowego i drogowego. Most o długości 290 metrów łączy Moorburg ze wschodnim półwyspem Kattwyk, który należy do wysp Łaby Hohe Schaar i Wilhelmsburga.
W dniu 22 maja 2020 roku, w środku pandemii koronawirusa, Stowarzyszenie
Lindleyowskie upamiętnia 120. rocznicę śmierci Williama Lindleya, projektanta
warszawskiej kanalizacji i wodociągów.
W. Lindley zmarł 22 maja 1900 roku we własnym domu
przy 74 Shooter's Hill Road w londyńskiej dzielnicy Blackheath. Miał mniej niż
92 lata. Przyczyną śmierci były problemy zdrowotne związane z wiekiem i
niewydolność serca. W ostatnich chwilach życia towarzyszył mu jego najstarszy
syn, Sir William Heerlein. Lindley, kontynuator prac ojca i jego siostra Julia.
Pogrzeb odbył się trzy dni później. Został pochowany na cmentarzu Charlton w
londyńskiej dzielnicy Greenwich.
William Lindley senior odwiedził Warszawę tylko raz, w czerwcu 1876 roku, na zaproszenie generał-gubernatora Pawła Kotzebue i p.o. prezydenta Warszawy, generała Sokratesa Starynkiewicza. Po kilku dniach zwiedzania miasta W. Lindley zgodził się sporządzić projekt kanalizacji i wodociągów dla Warszawy. Projekt został opublikowany w 1879 roku, kiedy to mając 71 lat, W. Lindley przeszedł na emeryturę.
Światowy Dzień Wody obchodzony jest od 1993 roku. Propozycja jego ustanowienia padła rok wcześniej podczas Konferencji ds. Środowiska i Rozwoju Narodów Zjednoczonych (UNCED). Zatwierdziło ją Zgromadzenie Ogólne ONZ. Od lat w obchodach tego dnia aktywnie uczestniczy również Unia Europejska.
Źródło: https://www.igwp.org.pl/index.php/informacje/wydarzenia
Tego roku obchodzimy Światowy Dzień Wody: w warunkach pandemii. Dlatego hasłem przewodnim jest prawidłowa higiena rąk (ważna zawsze), ale dziś ze szczególnym akcentem na powstrzymanie rozprzestrzeniania się COVID-19 i wielu innych chorób zakaźnych.
https://www.teraz-srodowisko.pl/aktualnosci/Swiatowy-Dzien-Wody-2020-koronawirus-8435.html
22 marca to również święto pracowników gospodarki wodnej. „Na co dzień dbamy o zasoby wodne kraju. To nasza misja, pasja i wielka odpowiedzialność. Doskonale wiemy, że woda jest ważna w każdym aspekcie współczesnego życia, a zachowanie jej zasobów jest kluczowe również dla przyszłych pokoleń. To wyzwanie jakie dziś podejmujemy, najważniejsze, zwłaszcza w dobie zmieniającego się klimatu i kurczących się zasobów wodnych przy jednoczesnym zwiększaniu się populacji kraju i świata” – czytamy na stronie Wód Polskich.
https://wody.gov.pl/aktualnosci/993-swiatowy-dzien-wody-2020
Tym razem, zamiast wspólnego świętowania proponujemy „Wirtualne zwiedzanie Stacji Filtrów” przygotowane przez MPWiK w Warszawie,
https://pl-pl.facebook.com/hashtag/mpwikwarszawa?source=feed_text&epa=HASHTAG&__tn__=*NK-R
Z okazji 10-lecia w 2019 roku Towarzystwa Lindleyowskiego „Societas Lindleiana” ukazało się długo wyczekiwane przez
członków i sympatyków nowe,
poszerzone i uzupełnione wydanie książki Lindleyowie. Dzieje inżynierskiego rodu. Jej Autorem jest prof. dr Ryszard Żelichowski, Prezes naszej organizacji.
Książka opublikowana została w powołanej do życia serii Biblioteka „Societas Lindleiana” i składa się z trzech tomów.
Tom I pierwszy dotyczy początków rodu i prac Lindleyów na terenie Wielkiej Brytanii oraz Cesarstwa Niemieckiego, tom drugi Cesarstwa Rosyjskiego (w tym Warszawy), tom III zaś dziejów członków rodziny seniora Lindleya i jego potomków do XXI wieku. Pełny opis bibliograficzny tomów ze spisami treści znajduje się pod poniższymi linkami:
https://e-isbn.pl/IsbnWeb/onix/summary.html?record_id=7667142
https://e-isbn.pl/IsbnWeb/onix/summary.html?record_id=7667143https://e-isbn.pl/IsbnWeb/onix/summary.html?record_id=7667144
Seria ma charakter kolekcjonerski i limitowany nakład. Dostępna jest jedynie członkom Towarzystwa. Po nowym roku zapoznać się można będzie z nią w centralnych bibliotekach na terenie całego kraju.