Jak pisze autor autor scenariusza i komisarz wystawy prof. Michał Kopczyński.: „Największa rewolucja w dziejach naszej cywilizacji ostatnich stuleci to rewolucja przemysłowa. Wiąże się ona nie tylko z pojawieniem się przemysłu fabrycznego. Jej rewolucyjność polega też na zmianie trybu życia większości ludzi. Naturalnym środowiskiem stało się dla nich miasto, w miejsce dotychczas dominującego środowiska jakim była wieś. Właśnie ta przemiana jest jednym z najważniejszych elementów rewolucji przemysłowej. I to przejście pokazujemy na wystawie - ukazując, jak wraz z nim zmieniali się ludzie”. Zobaczyć można dawną Warszawę, Lwów, Kraków, Łódź i Poznań, czyli największe ośrodki miejskie wszystkich trzech zaborów.
Wystawa koncentruje się na kilku aspektach życia miejskiego:
- na narodzinach higieny (bohaterami tej części wystawy są William i William Heerlein Lindley). Oprócz plansz tematyce tej poświęcone projekcje multimedialne. Towarzyszy im również wystawa przedmiotów użytkowych z epoki, m.in. XIX-wieczną ozdobną muszlę klozetową czy spluwaczkę
Wystawa koncentruje się też na narodzinach nowoczesnego konsumenta. „To pokazuje jak rewolucja przemysłowa pozwoliła znacznie większej części ludności cieszyć się zwykłymi, codziennymi rzeczami. Np. ubranie przestało być dla większości tylko okryciem ciała, a zaczęło stawać się jego ozdobą. Było to możliwe dzięki sztucznym barwnikom i zaawansowanej technice włókienniczej, takiej jak żakard, które przyniosła rewolucja przemysłowa. Obniżyły one ceny barwnych, zdobionych ubrań, które stały się dostępne także dla zwykłych ludzi” – podkreślił Kopczyński
- na ówczesnej reklamie. „Na początku XX w. wzorem amerykańskim sztuka reklamowa wychodzi na ulice w postaci plakatu reklamowego. Opowiadamy też o formach handlu, bazarach, sprzedaży naręcznej. I pokazujemy, jak władze starają się ten początkowy chaos uporządkować, czego dowodem jest np. Hala Mirowska” – mówi autor ekspozycji.
- na prywatnych salonach i na narodzin nowej przestrzeni publicznej rozrywki: kawiarni, powszechnie dostępnych teatrów i teatrzyków na wolnym powietrzu, wystaw, zawodów sportowych, a więc form aktywności dziś dobrze znanych, a wtedy nowych.
- na symbolice kryjącej się w nazwach ulic czy pomnikach.
- na wydarzeniach rewolucji 1905 r., której rocznica przypada w tym roku.
Na wystawie można zobaczyć fotografie, wycinki prasowe czy plakaty reklamowe oraz codzienne przedmioty ilustrujące tworzenie się nowoczesnego miasta. „Często są to przedmioty zwyczajne jak zegarek, bez którego jednak nie mogła funkcjonować kolej, dostarczająca ówczesnym mieszkańcom miast towarów konsumpcyjnych. Innym razem rzeczy niezwykłe, jak jednostrzałowy pistolet dla rowerzystów, aby mieli się czym bronić przed atakującymi ich psami” – dodaje Kopczyński.
Na wystawę składa się ikonografia oraz artefakty z epoki pochodzące ze zbiorów muzeów i z kolekcji prywatnych. Wśród eksponatów są m.in. bicykl, oryginalne suknie, w tym pierwsze modele szyte seryjnie, telefon Ericssona, aparat fotograficzny Kodaka i telegraf.
Uzupełnieniem ekspozycji są nieme filmy będące w repertuarze objazdowego kina jarmarcznego. A miłośnicy gier planszowych mogą zagrać w oryginalną grę z epoki „Wyścigi konne”.
Ekspozycja jest czynna codziennie w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie (ul. Dobra 56/66, sala wystawowa na parterze) w dniach 25 września – 6 grudnia 2015, w godzinach od 10 do 18 [z wyłączeniem 1 i 22 listopada].
Ceny biletów: 4 zł (ulgowy), 8 zł (normalny), bilet grupowy – 4 zł/osoba (min. 10 osób), 16 zł rodzinny (min. trzy osoby). W piątki i dla osób powyżej 60. roku życia wstęp wolny.
Wystawie towarzyszy audioprzewodnik, który można pobrać na swoje urządzenie mobilne (telefon lub tablet) przed lub w czasie wizyty na wystawie. O wystawie opowiada kurator, prof. Michał Kopczyński.
Wystawie towarzyszą wykłady połączone ze zwiedzaniem wystawy | godz. 17.00 | wstęp wolny
Informacje: http://muzhp.pl/pl/c/1574/wystawa-ziemia-obiecana-miasto-i-nowoczesno
W marcu 2017 roku miasto Baku obchodzi setną rocznicę budowy wodociągu według projektu W.H. Lindleya (na fot. Lindley i Tagijew)
W 100 lat wodociągu Shollar-Baku, ostatniego dzieła Williama H. Lindleya
Pod
koniec XIX wieku gospodarze miasta Baku musieli uporać się z fundamentalnym
problemem dla dalszego rozwoju Baku - niedoborem wody. Wyczerpano już wszystkie
dostępne rozwiązania, począwszy od pobierania zanieczyszczonej wody z
pobliskich rzek a na budowie zakładów odsalania wody morskiej zakończywszy. Także
szukano specjalistów zagranicą. Po latach różnorodnych prób i narad zapadła
decyzja, aby do miasta doprowadzić wodę z odległych źródeł gór Kaukazu.
Tego
trudnego zadania podjął się r William Heerlein Lindley. Prace, które rozpoczął w
1899 roku, prowadził aż do śmierci w 1917 roku. Zaprojektowany przez niego rurociąg
miał swój początek u źródeł rzeki Kura, wypływającej ze stoków Dolnego Kaukazu,
110 mil (177 km) na południe od miasta Baku.
Jak mówił sam Lindley: „W Europie Zachodniej kierowałem pracami wodociągowymi i kanalizacyjnymi w 35 miastach, ale nigdy nie miałem do czynienia z dziełem o takim technicznym rozmachu i trudnościach, jak budowa tego rurociągu”. Redakcja tygodnika „Illustrated London News” z 1912 roku w artykule zatytułowanym "Woda dla Miasta Wielkiej Ropy: Budowa najdłuższego wodociągu w Europie" opisała szczegółowo rozmach tej budowy.
Chociaż od 1914 roku trwała pierwsza wojna światowa, udało mu się Lindleyowi przybyć do Baku, by w 1917 roku wziąć udział w „wielkim otwarciu”. W dniu 21 stycznia milioner-filantrop Z.H. Taghiyev, wspierający projekt finansowo i propagandowo, przekręcił kurek w obecności wszystkich władz lokalnych i woda ze źródła w Shollar popłynęła do punktu poboru wody w centrum miasta. Następnego dnia Lindley włączył osobiście zawór i krystalicznie czysta woda wypełniła zbiornik na wodę o pojemności 4,5 miliona wiader wody.
Transkaukaskie Linie Kolejowe uhonorowały z tej okazji Lindleya żetonem na korzystanie z ich usług do końca życia.
Obecnie ujęcie w Shollar po stu latach nadal jest uznawane za najlepsze źródło wody miasta Baku, zarówno ze względu na jej jakość jak i na niezawodną dystrybucję
.
Była to ostatnia podróż Williama H. Lindleya do tej odległej części Imperium Rosyjskiego. Wiadomości z frontu, wkrótce o rewolucji bolszewickiej, oznaczały koniec świata, który znał. Sir William Heerlein Lindley zmarł w grudniu 1917 roku w swoim domu w Londynie na atak serca. Miał 64 lata.
Wieść o jego śmierci dotarła do Baku w następnym roku. W dniu 3 marca 1918 roku, na nadzwyczajnym wspólnym posiedzeniu władze miasta uczciły tę smutną wiadomość minutą ciszy.
Dla uczczenia jego zasług dla miasta władze stolicy Demokratycznej Republiki Azerbejdżanu przemianowały Aleję Romanowów na ulicę Williama H. Lindleya. W 1923 roku bolszewicy zmienili jej nazwę. Obecnie to ulica 28 maja i upamiętnia narodziny pierwszej Republiki Azerbejdżanu w 1918 roku.
Na fotografii prace nad ujęciem w Szolar (w tle inż. Stefan Skrzywan)
In October 2021, Marek Smółka, spokesman of Water Supply Company, informed
the inhabitants of Warsaw about an interesting find. In the Praga collector
chamber under Jagiellońska Street, at the intersection with ul. I. Kłopotowski, two
commemorative plaques in Polish and Russian were found. The inscription on
them, which is difficult to read due to the passage of time, reads: "The stone
laid by the acting mayor of Warsaw, W. Litwiński, to commemorate the
commencement of sewage works in the suburbs of Praga on October 20, 1906,
according to the design and under the supervision of engineer W.H. Lindley ".
Two plaques, in Russian (left) and Polish
The Ottoman Emipre ruled Hungarian lands 1541-1686. When the Turks were defeated by the Habsburgs, Hungariona cities Buda, Óbuda and Pest became a part of the Habsburg dominion. In 1867, after signing the Austro-Hungarian Compromise, the Austro-Hungarian Empire was established. Hungary, in general, and Buda and Pest, in particular, benefited greatly from this union and enjoyed a rapid growth, economicand progress. Pest became the political, economic and trade hub in the area, and in time, it became the most populated area.
In 1866 the cholera outbreak in these cities made the City Council to decide to build a waterworks to supply water to Pest (the water supply of Buda was less critical).
The Municipal Commission visited several cities in Western Europe, where modern water and sewage systems were built. Among them Hamburg and Frankfurt am Main, because on the advice of the chief engineer of Pest, Pál Szumrak, the mayor Móric Szentkirályi, proposed in mid-December 1867, that the work related to water supply to Pest be entrusted to William Lindley, famous for his waterworks in German cities. After visiting the site, Lindley handed the project over to the city in early February of the following year. He suggested in the report that before sufficient amount of money is raised for a modern water plant, a temporary system of pumps and wells be set up in the shipyard site (Flottillenplatzon, now Kossuth Lajos Square) near the Danube, for the extraction of water naturally filtered by the river gravel. From here, a network of pipes was to be pumped to a part of the city and its inhabitants. Since the capacity of such an intake due to the thin layer of gravel was insufficient for the rapidly growing number of the city's inhabitants, he designed the construction of sand filters from the Danube waters and a more efficient pumping station, pipeline network as well as a high-level reservoir in a nearby quarry at such a height that would ensure adequate pressure in the network. William Lindley was assigned in 1868 to build the waterworks and reservoirs. according to his design.
After an audience with Emperor Francis I, the mayor of the city and Lindley obtained permission to use the shipyard area, current Kossuth-tér and Parliament Building. Constructions started in April and were finished in November 1968.
Temporary water supply system in the Flottillenplatzon, now Kossuth Lajos Square, with water reservoir under construction, 1868
Two impressive underground water reservoirs were
built between 1869 and 1871 in Ihász Street (Kőbánya, 10th district of Budapest) on the Óhegy hill. They had capacity of 10,800 m3
each, and the reservoirs were able to store 21,600 m3 water. Though
at that time the water consumption of Pest was estimated at 1,850 m3
per day, Lindley planned the waterworks, pipeline and reservoirs for a daily
capacity of 9,100 m3/day. The
reservoirs were built by masons from Italy; the bricks were produced in
Hungary.
Kőbánya water reservoir (present state)
In 1869 William was joined in Pest by his eldest son William Heerelein, who was then 16-years old. The same pattern of construction of water reservoirs were used by him almost over 40 years later in Polish Lodz.
The previously separate towns of Buda, Óbuda, and Pest were officially unified in 1873 and given the new name Budapest. The reservoirs are still in use and can be visited once a year when they drained for maintenance.
Read more:
We have received the very sad news of the death of Alexander Caspar, one of the oldest descendants of William H. Lindley.
Alexander Caspar with wife Beatrice (on the left) and Hanna Żelichowska
in Blackheath (2015)
Alexander Walter Horst Caspar (6 April 1934-26 February 2021), was the great-grandson of W.H. Lindley and the grandson of his daughters Julia Fanny Elizabeth and Robert Boveri. He spent his childhood in Germany and worked in Swiss banks. There he met his wife Beatrice Spotti, with whom he has two daughters.
He showed a deep interest in the history of the family and was an outstanding source of knowledge about their many connections with famous European families.
Alexander Caspar's grandmother, Julia Fanny, stayed with her father, W.H. Lindley in Warsaw in 1901.
Alexander Casper visited our city with his wife in 2006, took part in family reunions, incl. Baku and London (2015), where a memorial plaque on the Lindley family home was unveiled.
Alexander Caspar and the family (from left:) wife Beatrice, sister Ursula (in the background) and Heinke Peschke with Karin Deubner
Alexander Caspar's family has long musical traditions, many of its members played different instruments. This tradition is continued by the youngest daughter Julia, a talented Swiss violinist.
With his passing, a very important chapter in the history of the Lindley family has been closed. He was a living link between the distant past and the present. I owe him a lot of invaluable information about the past. It is regrettable that the epidemic took our time to continue these fascinating journeys into the times of the pioneers of civilization's progress at the time.
May He rest in peace.
Hanna and Ryszard Żelichowscy, in the name of Societas Lindleiana
February 2021
In the history of Warsaw, the capital of the liquidated Kingdom of Poland, he has been assigned the ungrateful role of the military president of Warsaw. He held this function as a major general of artillery in the Russian army in the years 1875-1892. He liked Warsaw and stayed with it for the rest of his life. He died on August 23, 1902. His character was viewed positively by Poles from the very beginning. The Monument to Starynkiewicz at the Filter Station and the square bearing his name are the only commemorations from the period of the Russian partition preserved in Warsaw, and his grave in the Orthodox cemetery in Wola is under the care of the capital MPWiK S.A.
He became famous for his responsibility and honesty. His out-of-pocket
payments to the municipal treasury for damages caused by improper investment
purchases have become legendary. During the years of his term in office, there
were great investments in infrastructure, including the construction of water
and sewage systems, the launch of the first public horse-drawn tram line, the opening
of a large Bródno cemetery and the construction of a new gas plant in Wola.
Without diminishing the merits of Starynkiewicz in building the largest investment in Warsaw - water supply and sewage systems - the Russian sources unknown to the then national journalists reveal that it could only be possible thanks to the successful appeals to Tsar Alexander II and Alexander III by two Russian governors-generals - Paweł Kotzebue and Piotr Albedyński - placed higher in the hierarchy of military power administering Warsaw than the provisional president!
Literature:
Sokrates Starynkiewicz, Dziennik 1887-1897, PWN, Warszawa 2001.
Ryszard Żelichowski, Lindleyowie. Dzieje inżynierskiego rodu, Biblioteka Societas Lindleiana, t. I-III, Warszawa 2019.