Nowości
W 115 rocznicę rozpoczęcia prac kanalizacyjnych przez W.H. Lindleya na Pradze w 1906 r.
150 lat lindleyowskich zbiorników wodnych w Kőbánya
Do Instytucji Inżynierii Cywilnej należało aż pięciu członków rodziny Lindleyów
Instytucja Inżynierii Cywilnej (ang. Institution of Civil Engineers (ICE) jest jedną z najbardziej szanowanych i uznanych na świecie instytucji zrzeszających inżynierów. Od 1818 roku przyjmuje w swoje szeregi słynnych i wpływowych inżynierów z Wielkiej Brytanii. W 2018 roku ICE obchodziła jubileusz 200-lecia swojego istnienia organizując z tej okazji szereg działań przypominających jej dorobek i ludzi z nią związanych.
Do tej szacownej instytucji należało aż pięciu członków rodziny
Lindleyów.. William
Lindley dołączył do Institution of Civil Engineers w 1842 roku, William
Heerlein w 1878, Robert Searles w
1881 i Joseph Lindley w 1899 roku. W XX wieku Marie Lindley, ostatni inżynier
cywilny w rodzinie, została członkiem stowarzyszonym ICE w 1953 roku. W 1972 roku
była drugą kobietą w historii ICE, która otrzymała pełne członkostwo (Fellowship).
Krótka historia ICE
Skromne początki ICE sięgają początków 1818 roku.
Niewielka grupa młodych inżynierów spotkała się w londyńskiej kawiarni i podjęła
decyzję o założeniu Instytucji Inżynierii Cywilnej, pierwszej na świecie organizacji
zrzeszającej profesjonalną kadrę
inżynierską. Pierwszym prezydentem został w 1820 roku Thomas Telford. Znany z
licznych projektów infrastrukturalnych przyciągnął do ICE wielu nowych członków
i odegrał ogromną rolę w kształtowaniu dzisiejszego oblicza ICE.
Od tego czasu ICE jest domem dla wielu
największych inżynierów w historii Wielkiej Brytaniii. Po 200 latach zrzesza ponad 92 000
członków w swoich filiach w ponad 150 państwach na całym świecie.
Linki w j. ang.: https://www.ice.org.uk/about-ice/our-history
https://en.wikipedia.org/wiki/Institution_of_Civil_Engineers
Siedziba ICE, One Great George Street, London SW1
Siedziba ICE
Jubileusz – XX Zjazd Rodziny
Minęło 20 lat od naszego pierwszego spotkania w Instytucie Polskim w Darmstadt w 2003 roku, podczas którego Ryszard Żelichowski zaprezentował pierwsze wydanie swojej książki Lindleyowie. Dzieje inżynierskiego rodu. W kolejnych latach zjazdy rodzinne odbyły się w Warszawie (2007), Hamburgu (2008), Pradze (2009), Frankfurcie nad Menem (2012), Baku (2014 i 2017) oraz w Hamburgu (2015 i 2018).
Monachium 2023
Pod koniec pandemii mieszany zespół członków rodziny angielskiej i niemieckiej zaczął myśleć o kolejnym, nowym miejscu spotkania. Wybór Monachium wydawał się naturalny. Mieszkała tam jedna z naszych seniorek, Ursula Caspar (1931-2023), która w 2021 roku skończyła 90 lat, ale ze względu na pandemię nie mogliśmy jej odwiedzić. Po drugie, w Monachium mieści się słynne Muzeum Niemieckie, które William Heerlein Lindley współorganizował wraz z niemieckim inżynierem Oskarem von Millerem, zasiadał w jego zarządzie i przez wiele lat pełnił tam funkcję sekretarza-protokolanta (Schriftfüher).
Archiwum będące częścią Muzeum przechowuje od
1920 roku materiały podarowane przez żonę Sir Williama Heerleina, Lady Fanny
Henriettę Lindley (1859-1931), w ramach Lindley Stiftung (Fundacja Lindleya). I na dodatek, 170 lat temu (1853 r.) urodził
się William H. Lindley. Okrągła okazja
do świętowania.Niestety los zdecydował, że w kwietniu tego roku odeszła od nas
Urszula Caspar, a przed nią obaj jej bracia Aleksander i Dietrich.
Po konsultacjach z Archiwum i rodziną
zgodziliśmy się, że będziemy kontynuować nasz zjazd.
Na fotografii, od lewej: Margrit i Lorenz Neubauer, Karin Deubner i Tom Lindley. Spotkanie w Hirschgarten przy tradycyjnych potrawach bawarskich
Zdaniem dyrektorów Archiwum, najlepszym czasem na wizytę w Monachium to okres od 12 do 14 września 2003 r. Za organizację naszego trzydniowego zjazdu odpowiadał Eugen Deubner z Wiesbaden, który pozostaje w stałym kontakcie z niemiecką częścią rodziny. Do projektu chętnie włączyła się część angielska pod przewodnictwem Billa Lindleya.
Eugen Deubner, Ben Lindley i Alex Egerton
Bill Lindley, Ryszard Żelichowski i Ben Lindley
Cel główny został osiągnięty. Po pięciu latach spotkaliśmy się, cieszyliśmy się swoim towarzystwem i świetnie się razem bawiliśmy. Najważniejszymi punktami rodzinnego spotkania były: prezentacja dr. Röschnera, zastępcy dyrektora Archiwum, przedstawiająca niektóre skarby Archiwum, w tym przykłady kolekcji Lindleiana oraz dowcipna i pouczająca wycieczka po Muzeum Niemieckim pod przewodnictwem Alexandra Lucasa.
Z niecierpliwością czekamy na kolejny zjazd rodzinny, być może w Anglii.
W październiku 2021 roku rzecznik MPWiK Marek
Smółka poinformował mieszkańców Warszawy o tym, że w komorze kolektora praskiego pod ulicą Jagiellońską,
u zbiegu z ulicą ks. I. Kłopotowskiego, znajdują się dwie tablice
pamiątkowe w językach polskich i rosyjskim. Trudno czytelny w wyniku upływu
czasu napis na nich brzmi: „Kamień położony przez pełniącego obowiązki
prezydenta miasta Warszawy W. Litwińskiego na pamiątkę rozpoczęcia robót
kanalizacyjnych przedmieścia Pragi 20 października 1906 roku według projektu i
pod kierunkiem inżyniera W.H. Lindleya”.
Tablice w j. rosyjskim i polskim w komorze kolektora praskiego pod ulicą Jagiellońską
W październiku minęła 115. rocznica rozpoczęcia
kanalizowania Pragi pod kierunkiem Williama H. Lindleya. Miało to miejsce w
1906 roku. Tablice pozostaną na swoim miejscu, gdzie są od 115 lat, czyli w
komorze kolektora praskiego – poinformował rzecznik.
Informacja za:
https://radiowarszawa.com.pl/ponad-stuletnie-tablice-odkryte-na-pradze-przez-pracownikow-mpwik/
W 1866 roku w Europie pojawiła się kolejna fala epidemii cholery, która dotknęła także miasta węgierskie. W tej sytuacji Rada Miejska Peszt przyspieszyła działania na rzecz przyspieszenia decyzji o budowie wodociągu. Powołana w tym celu Komisja Miejska odwiedziła kilka miast zachodniej Europy, gdzie powstały nowoczesne wodociągi i kanalizacje. W tym także Hamburg i Frankfurt n/Menem, bowiem za radą głównego inżyniera Pesztu, Pála Szumraka (1801-1872), burmistrz Móric Szentkirályi, w połowie grudnia 1867 roku zaproponował, aby prace związane z zaopatrzeniem Pesztu w wodę powierzyć Williamowi Lindleyowi, słynnemu twórcy wodociągów i kanalizacji w miastach niemieckich.
59-letni wówczas Lindley przyjął propozycję. Po zapoznaniu się z sytuacją na miejscu sporządził projekt, który przekazał miastu na początku lutego 1868 roku. Zasugerował, aby do czasu zebrania stosownych funduszów na obszarze Placu Flotylli (stoczni) nad Dunajem (Flottillenplatzon, obecnie plac Kossutha Lajosa oraz skrzydło gmachu Parlamentu) powstał tymczasowy system pomp i studni, który służyłby do poboru wody naturalnie filtrowanej rzecznym żwirem (infiltracja brzegowa). Stąd siecią rur pompowana miała być do części śródmiejskiej miasta i jego mieszkańców. Ponieważ wydajność takiego ujęcia, ze względu na cienką warstwy żwiru była niewystarczająca, dla szybko rosnącej liczby mieszkańców miasta, zaprojektował budowę filtrów piaskowych z wód Dunaju oraz wydajniejszą przepompownię, sieci rurociągów i wysokopoziomowy zbiornik, który zapewniłby odpowiednie ciśnienie w sieci. Decyzją władz miasta William Lindley uzyskał zgodę na budowę wodociągów i zbiorników wody czystej, według jego projektu już od tego roku. Po audiencji u cesarza Franciszka I, burmistrz miasta i Lindley uzyskali pozwolenie na użytkowanie terenu stoczni. Budowę rozpoczęto w kwietniu w ekspresowym tempie i zakończono w listopadzie 1968 roku.
Tymczasowe wodociągi na placu Kossutha Lajosa i budowa zbiornika wody czystej w dzielnicy Kőbánya (1869 r.)
Imponujący dwupoziomowy podziemny zbiornik wodny zbudowano w latach 1869-1871 przy ulicy Ihász 29 (Kőbánya, 10. dzielnica Budapesztu) na wzgórzu Óhegy. Miał pojemność 10 800 m3 każdy i był w stanie pomieścić łącznie 21 600 m3 wody. Choć w tym czasie zużycie wody przez Peszt szacowano na 1850 m3 dziennie, Lindley zaplanował wodociągi, rurociągi i zbiorniki na dzienną wydajność 9100 m3/dobę. Zbiorniki budowali murarze z Włoch, cegły zostały wyprodukowane na Węgrzech.
Zbiornik wody czystej w dzielnicy Kőbánya (stan obecny)
W 1869 roku do Williama dołączył w Peszcie jego najstarszy syn, William Heerelein, który ukończył 16 lat i według ówczesnych zwyczajów uznany został za pełnoletniego. Ten sam schemat budowy zbiorników wodnych z Kőbányi zastosował on prawie ponad 40 lat później, w polskiej Łodzi.
Oddzielne miasta Buda, Óbuda i Peszt zostały oficjalnie zjednoczone w 1873 roku i otrzymały nową nazwę Budapeszt. Zbiorniki Kőbánya są nadal w użyciu i można je odwiedzać raz w roku, kiedy są opróżniane w celu ich konserwacji.
Praca ta nawiązała do wydarzenia wcześniejszego, odnotowanego na naszej stronie dwa miesiące wcześniej, a
mianowicie zatwierdzenia projektu w 1881 roku przez władze carskie i podpisania
umowy na ich budowę przez Magistrat z Williamem. H. Lindleyem. Autorzy pracy z
1911 roku nie wymieniają daty 3 lipca 1886 roku, która w okresie międzywojennym
dała początek obchodom kontynuowanym po dzień dzisiejszy. Praca zbiorowa
opublikowana nakładem inżyniera Szenfelda to publikacja na 30–rocznicę
zatwierdzenia projektów [21 kwietnia 1881 roku] i podpisania umowy z Lindleyami
[23 lipca 1881 roku].
Warto tu dodać, że współpracownicy W.H. Lindleya za początek uruchomienia prac wodociągowych w Warszawie uznali 1882 rok i pierwszy jubileusz 25-lecia zaplanowali na 1907 rok. Z tych samych prawdopodobnie powodów 4 lipca 1907 roku na terenie Stacji Filtrów, obok wieży ciśnień, odsłonięty został także pomnik (popiersie) Sokratesa Starynkiewicza, dłuta Jana Woydygi. Obchody te odbyły się jednak dwa lata później.
Na ten temat zob. R. Żelichowski, Lindleyowie. Dzieje inżynierskiej rodu, Biblioteka Lindleiana, t. II, Warszawa 2019, s. 278-284.
Po ponad połowie wieku, w sierpniu 2021 roku, na niemieckim rynku wydawniczym ukazała się nowa biografia Williama Lindleya. Jej autorem jest zaprzyjaźniony z nami hamburski historyk Ortwin Pelc a tytuł jego książki brzmi William Lindley (1808-1900). Ingenieur und Stadtplaner. Eine Biografie (William Lindley (1808-1900). Inżynier i urbanista. Biografia). Stanowi ona 26 tom z serii „Hamburgische Lebensbilder" wydawaną przez „Verein für Hamburgische Geschichte” i opublikowaną przez Wallenstein Verlag (Göttingen 2021).
Na tę niedużą objętościowo pozycję, liczącą 192 strony, o poręcznym formacie 21,5 x 12,5 cm, składa się 14 rozdziałów, z których zdecydowana większość dotyczy dokonań inżynierskich Lindleya w Wolnym Hanzeatyckim mieście Hamburgu.
To ważna i potrzebna książka. Od czasu pierwszej publikacji autorstwa Gustava H. Leo, powstałej w 1936 roku, opublikowanej sześćdziesiąt trzy lata później (Gustav H. Leo, William Lindley. Ein Pionier der technischen Hygiene, Hamburg 1969) wiedza historyków na temat Williama Lindleya i jego rodziny znacznie wzrosła. Ukazało się drukiem kilka nowych publikacji w języku polskim i niemieckim, odbyło się wiele konferencji okolicznościowych poświęconych W. Lindleyowi w Polsce i w Niemczech.
Wszystkie nowe informacje na temat dokonań tego wielkiego angielskiego inżyniera, w Hamburgu także znakomitego urbanisty, w zgrabnej formie zebrał, zilustrował i przystępnie opisał Ortwin Pelc. To pozycja niezbędna w biblioteczce każdego admiratora prac Williama Lindleya, a także osoby zainteresowanej historią miejskiej infrastruktury w XIX-wiecznej Europie. Gorąco polecamy jej lekturę!